Tóm tắt

• Liệu pháp mỹ thuật là một hình thức hỗ trợ tinh thần.
• Liệu pháp mỹ thuật giúp mọi người truyền đạt những suy nghĩ và cảm xúc khó biểu đạt.
• Liệu pháp mỹ thuật giúp giảm một số triệu chứng của bệnh ung thư và tác dụng phụ của điều trị ung thư.
• Liệu pháp mỹ thuật là liệu pháp an toàn khi được thực hiện với chuyên gia về trị liệu mỹ thuật có trình độ.
• Bạn không cần phải có khả năng hoặc năng khiếu vẽ.

Nguồn ảnh: Chụp tại Bệnh viện Đa khoa Cựu chiến binh Đài Loan 10/2023

Liệu pháp mỹ thuật là một hình thức hỗ trợ tinh thần, có thể giúp ích cho những người đang trong những hoàn cảnh khó khăn. Liệu pháp này bao gồm sử dụng các vật liệu hội họa với sự trợ giúp của một nhà trị liệu mỹ thuật. Người bệnh sẽ cùng chuyên gia trị liệu tạo ra những bức tranh hoặc đồ vật có ý nghĩa cá nhân. Liệu pháp này cũng có thể giúp giải phóng những cảm xúc bị kìm nén, mang lại sự thấu hiểu biết và góc nhìnmới.

Liệu pháp mỹ thuật không phải là để tạo ra một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời. Bạn không cần phải có khả năng hoặc năng khiếu vẽ. Liệu pháp này được áp dụng với những người gặp những vấn đề khó khăn khác nhau như:

· bệnh mạn tính hoặc bệnh giai đoạn cuối, bao gồm ung thư

· bệnh liên quan đến sức khoẻ tâm thần như trầm cảm và nghiện thuốc

· gặp những vấn đề về các mối quan hệ

· rối loạn ăn uống

· khiếm khuyết khả năng học tập

Tại sao người mắc ung thư sử dụng liệu pháp mỹ thuật?

Liệu pháp mỹ thuật là một cách để giao tiếp, giúp khám phá những suy nghĩ và cảm xúc không rõ ràng hoặc khó biểu đạt. Liệu pháp này cũng có thể khuyến khích những cảm xúc tích cực, giúp mọi người kiểm soát và biểu cảm thông qua sáng tạo nghệ thuật. Chia sẻ các trải nghiệm với nhà trị liệu mỹ thuật sẽ mang lại sự động viên hỗ trợ cho người bệnh.Đây cũng là một cách để kết nối với những người khác có hoàn cảnh tương tự.

Liệu pháp mỹ thuật có thể hữu ích cho những người cảm thấy không thoải mái với các liệu pháp khác cần nói chuyện hay  tiếp xúc cơ thể. Liệu pháp này cũng có thể hữu ích trong việc hỗ trợ gia đình và bạn bè của  người bệnh ung thư.

Bằng chứng khoa học về liệu pháp mỹ thuật vẫn còn hạn chế. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia y tế cho rằng liệu pháp mỹ thuật có thể:

· khuyến khích người bệnh thể hiện cảm xúc

· giúp cải thiện các mối quan hệ với những người xung quanh

· giúp người bệnh thích nghi với hình ảnh cơ thể đang thay đổi

· khuyến khích người bệnh sáng tạo và tự tin

· giúp người bệnh thoát khỏi suy nghĩ thường trực về đau hoặc khó chịu, không thoải mái

· giúp kiểm soát lo âu, trầm cảm và tự ti

Cách thực hiện

Bạn không cần có kinh nghiệm, khả năng vẽ khi tham gia liệu pháp này.

Liệu pháp mỹ thuật có thể bao gồm nhiều hình thức như:

· Vẽ

· Sơn dầu

· Điêu khắc

· Cắt dán

· Làm đồ thủ công

· Sử dụng một số công cụ khác như iPads, điện thoại thông minh hoặc máy ảnh.

Trong lần gặp đầu tiên, chuyên gia trị liệu sẽ hỏi bạn một số câu hỏi để hiểu rõ hơn về các nhu cầu và mong muốn của bạn. Họ sẽ thiết kế một kế hoạch trị liệu phù hợp với bạn, bao gồm:

• Tần suất số buổi trị liệu
• Thời gian mỗi buổi trị liệu
• Mục đích của mỗi buổi trị liệu

Bạn có thể tham gia liệu pháp mỹ thuật một mình hoặc theo nhóm với chuyên gia trị liệu. Mỗi buổi có thể kéo dài trung bình khoảng 60 phút hoặc lâu hơn tuỳ thuộc vào số lượng người tham gia buổi trị liệu. Các buổi trị liệu có thể diễn ra trong một thời gian giới hạn, vài tuần hoặc vài tháng.

Chuyên gia trị liệu sẽ không dạy bạn vẽ. Họ sẽ khuyến khích bạn sử dụng mỹ thuật như một cách riêng để khám phá cảm xúc của bạn. Họ muốn giúp bạn phát triển sự tự tin và tự nhận thức. Điều này có thể cải thiện sức khoẻ và chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguồn ảnh: https://artforthejourney.org/wp-content/uploads/2021/02/volunteer-image-4.jpg

Tìm một nhà trị liệu mỹ thuật

Các nhà trị liệu mỹ thuật làm việc trong nhiều môi trường khác nhau như bệnh viện. trung tâm chăm sóc giảm nhẹ, viện dưỡng lão. Điều quan trọng là cần tìm được một nhà trị liệu mỹ thuật có trình độ.

Các nhà trị liệu mỹ thuật có trình độ được đào tạo chính quy sau đại học và được luật pháp công nhận chức danh “nhà trị liệu mỹ thuật” hay “nhà trị liệu tâm lý mỹ thuật”. Các nhà trị liệu sau được khi đào tạo phải đăng ký để được cấp bằng hành nghề để được phép trị liệu cho bệnh nhân. Chỉ khi đó họ mới có thể sử dụng một trong hai chức danh  này.

Các tác dụng không mong muốn

Mối quan hệ của bạn với nhà trị liệu mỹ thuật rất quan trọng. Họ chịu trách nhiệm tạo ra một môi trường an toàn để bạn thực hành. Điều này có nghĩa là bạn có thể bày tỏ những cảm xúc mạnh mẽ và chia sẻ những mối quan tâm cá nhân.

Liệu pháp này có thể mang lại một số cảm giác mạnh mẽ và đôi khi không thoải mái. Nhưng nếu bạn làm điều này trong một môi trường an toàn với sự hỗ trợ của một nhà trị liệu thì đó thường là một quá trình tích cực.

Nghiên cứu liệu pháp mỹ thuật trong điều trị ung thư

Đã có những nghiên cứu về liệu pháp mỹ thuật cho người mắc bệnh ung thư:

Các nhà nghiên cứu đã được thực hiện đánh giá có hệ thống vào năm 2018. Điều này có nghĩa là một nhóm chuyên gia thu thập tất cả bằng chứng về một số chủ đề cụ thể. Sau đó, họ xem xét nó để tìm hiểu xem liệu có bằng chứng nào giúp hỗ trợ nó hay không.

Các nhà nghiên cứu cho biết rằng ở những người điều trị bằng liệu pháp nghệ thuật, các triệu chứng ung thư có thể cải thiện:

· trạng thái cảm xúc

· triệu chứng của bệnh ung thư

Các nhà nghiên cứu hiện đang xem xét liệu pháp mỹ thuật có thể giúp giảm đau sau khi điều trị ung thư vú như thế nào.

                 Nguồn: Điều dưỡng Liu Xiao Jing (劉曉菁)  chụp tại Khoa Chăm sóc giảm nhẹ - Bệnh viện Đa khoa Cựu chiến binh Đài Bắc.

Liệu pháp mỹ thuật giúp ứng phó với bệnh ung thư

Một cuộc khảo sát ở Anh, vào năm 2013, cho kết quả 92% người mắc bệnh ung thư thấy được lợi ích khi sử dụng liệu pháp mỹ thuật. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện thêm rằng các khía cạnh phi ngôn ngữ, thể chất và thị giác của liệu pháp mỹ thuật cũng đem lại tăng cường tác dụng của hỗ trợ bằng lời nói.

Một nghiên cứu khác  trên những người được cấy ghép tuỷ xương. Người tham gia nói rằng liệu pháp mỹ thuật đã giúp họ chia sẻ những cảm giác khó chịu và hỗ trợ họ khi họ cảm thấy lo âu và xa cách với những người thân.

Một nghiên cứu phân tích tổng hợp năm 2020 cho thấy liệu pháp mỹ thuật có tác động tích cực đến chất lượng cuộc sống và các triệu chứng ở bệnh nhân ung thư. Nghiên cứu này kết luận liệu pháp mỹ thuật  có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị bổ sung cho bệnh nhân ung thư.

Liệu pháp mỹ thuật dựa trên chánh niệm

Các nhà nghiên cứu đã thực hiện một nghiên cứu thử nghiệm vào năm 2017 (Nghiên cứu thử nghiệm là phiên bản quy mô nhỏ của nghiên cứu chính). Các nghiên cứu thử nghiệm giúp kiểm tra xem tất cả các phần của nghiên cứu chính có phù hợp với nhau hay không. Nghiên cứu này xem xét chi phí, so sánh giữa chi phí của liệu pháp mỹ thuật dựa trên chánh niệm (MBAT) với chi phí của một nhóm hỗ trợ bệnh ung thư vú.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sau khi thực hành liệu pháp mỹ thuật dựa trên chánh niệm (MBAT), nhóm người có mức độ stress cao đã giảm có mức độ stress sau 9 tuần. Đây là lúc các nhà nghiên cứu so sánh họ với những người được hỗ trợ từ nhóm hỗ trợ bệnh ung thư vú. Các nhà nghiên cứu cho rằng cần phải có một nghiên cứu lớn hơn với thời gian theo dõi lâu hơn.

Liệu pháp mỹ thuật tốn bao nhiêu tiền?

Liệu pháp mỹ thuật được cung cấp miễn phí tại một số trung tâm và bệnh viện ung thư hàng đầu ở các nước phát triển nhưng hiện chưa sẵn có và phổ biến ở Việt Nam.

Nguồn:  www.cancerresearchuk.net
Đường dẫn: https://about-cancer.cancerresearchuk.org/about-cancer/treatment/complementary-alternative-therapies/individual-therapies/art-therapy?_gl=1*1e82nmc*_ga*MTI0NjU1Nzg2MS4xNzExOTg3MjIx*_ga_58736Z2GNN*MTcxMzEwNjc5Ni4yLjEuMTcxMzEwNjgxMC40Ni4wLjA
Biên dịch: Cử nhân điều dưỡng Nguyễn Thị Thanh Thủy – Khoa Nội Vú, Phụ khoa, Đầu cổ Theo yêu cầu, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Hiệu đính: Ths.Bs. Nguyễn Thanh Hằng – Phòng Hợp tác quốc tế và Nghiên cứu khoa học.