Bệnh nhân N.M.T, 45 tuổi, trú tại Tây Hồ, Hà Nội, chẩn đoán ung thư gan giai đoạn muộn. Đêm 14/04 bệnh nhân thấy khó chịu, đau tức ngực nên được người nhà đưa đến bệnh viện, vừa qua cửa thang máy, bệnh nhân nôn ộc ra khoảng nửa lít máu tươi lẫn máu cục. Ngay lập tức anh T. được kíp trực cấp cứu tiêm cầm máu, truyền dịch để giữ huyết áp.
Trên nền bệnh ung thư gan có tiền sử viêm gan B, xơ gan, bệnh nhân được các bác sĩ dự đoán bị xuất huyết tiêu hóa cao theo dõi do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản. Bệnh nhân mất nhiều máu, mạch đập rất nhanh, da xanh, niêm mạc nhợt nhạt, tinh thần hoảng loạn, tình trạng rất nặng. Trước tình huống nguy kịch của bệnh nhân, các bác sĩ tua trực nhanh chóng hội chẩn ngay trong đêm cùng các bác sĩ nội soi, gây mê hồi sức đưa ra phương án xử trí cấp cứu, dự trù sẵn máu để truyền cho bệnh nhân khi cần thiết.
Khi huyết động của bệnh nhân đã ổn định, ekip tiến hành nội soi thăm dò và đánh giá khả năng can thiệp. Đưa ống soi vào thực quản, dạ dày phát hiện bên trong có rất nhiều máu đỏ lẫn máu cục lên đến gần 1000 ml. Thực quản có các tĩnh mạch giãn căng, ngoằn ngoèo nổi cao lên khỏi bề mặt niêm mạc, gần tâm vị có búi tĩnh mạch bị giãn vỡ, máu đang phun thành tia.
Hình ảnh nội soi từ trái sang: Tia máu tại vị trí vỡ búi tĩnh mạch; Tiếp cận búi vỡ; Thắt cầm máu búi tĩnh mạch vỡ
ThS.BS Nguyễn Hà Thường – Trưởng khoa Nội soi – Thăm dò chức năng nhận định, nếu bệnh nhân không được cấp cứu và xử lý kịp thời sẽ có nguy cơ tử vong cao do búi máu phun thành tia gây chảy máu ồ ạt, hơn nữa trên nền bệnh nhân bị ung thư gan, xơ gan, suy tế bào gan dẫn đến rối loạn nghiêm trọng chức năng đông máu, khiến cho tình trạng mất máu trầm trọng hơn, không thể tự cầm. Các bác sĩ đã quyết định sử dụng thủ thuật nội soi can thiệp thắt búi tĩnh mạch thực quản bị giãn vỡ bằng vòng cao su, cầm máu thành công cho bệnh nhân.
Sau khi nội soi can thiệp cấp cứu kết hợp truyền bù máu và điện giải, bệnh nhân đã được cầm máu hoàn toàn, mạch, huyết áp ổn định, tỉnh táo hơn, tiếp xúc tốt. Gia đình anh T. và kíp trực đều vô cùng hân hoan và phấn khởi.
Chảy máu tiêu hóa cao do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản là một biến chứng đặc biệt nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân, thường gặp ở các bệnh nhân xơ gan, ung thư gan trên nền xơ gan, suy tế bào gan, rối loạn nghiêm trọng chức năng đông máu. Mặc dù hiện nay đã có sự phát triển rất tốt của nội soi cũng như các phương pháp điều trị khác, tuy nhiên tỷ lệ tử vong của chảy máu tiêu hóa do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản vẫn khá cao (khoảng 20% trong vòng 6 tuần đầu), hay tái phát và một số trường hợp vẫn rất khó kiểm soát.
Theo ThS.BS Thường thì tất cả các bệnh nhân bệnh bị xuất huyết cấp tính do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản đều cần phải được xử trí cấp cứu kịp thời. Khả năng kiểm soát đường thở, vận mạch, kháng sinh, truyền máu kết hợp với thắt búi tĩnh mạch bị giãn vỡ qua nội soi là những yếu tố then chốt quyết định thành công của ca bệnh. Đặc biệt, thủ thuật nội soi can thiệp thắt tĩnh mạch thực quản cần thực hiện trong vòng 12h giờ đầu.
Bác sĩ Thường cũng khuyến cáo, bệnh nhân xơ gan, u gan cần điều trị tích cực, liên tục và tuyệt đối không uống rượu, bia. Ngoài việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe nên thực hiện nội soi tiêu hóa định kì để phát hiện sớm các búi giãn tĩnh mạch thực quản. Người bệnh khi có dấu hiệu nôn, đi ngoài ra máu đỏ tươi cần đến bệnh viện ngay để được cấp cứu kịp thời, tránh nguy hiểm đến tính mạng.
ThS.BS Nguyễn Hà Thường – Trưởng khoa Nội soi – Thăm dò chức năng
