Nhiều bệnh nhân ung thư dựa vào niềm tin và thực hành tâm linh hoặc tôn giáo như một cách để đối diện với bệnh tật. Điều này được gọi là “đối phó tâm linh”. Nhiều người chăm sóc cũng dựa vào “đối phó tâm linh” như một nguồn lực để có thể hỗ trợ người bệnh ung thư. Mỗi người có thể có những nhu cầu tâm linh khác nhau, tuỳ thuộc vào truyền thống văn hóa và tín ngưỡng tôn giáo của họ. Đối với một số người bệnh mắc bệnh nghiêm trọng, sức khỏe tâm linh có thể ảnh hưởng đến mức độ lo âu liên quan đến cái chết. Với những người khác, sức khỏe tâm linh có thể tác động đến quyết định của họ về các lựa chọn điều trị vào cuối đời. Một số người bệnh và người chăm sóc có thể mong muốn bác sỹ trao đổi về những vấn đề liên quan đến tâm linh, nhưng lại không biết bắt đầu cuộc trò chuyện như thế nào.
Một số nghiên cứu cho thấy sự hỗ trợ về mặt tâm linh từ bác sỹ dành cho người bệnh ung thư giai đoạn muộn có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Vì vậy các nhân viên y tế cũng đang tìm kiếm những phương pháp mới để hỗ trợ người bệnh ung thư trong các vấn đề liên quan đến tôn giáo và tâm linh. Bác sỹ có thể chủ động hỏi người bệnh về những vấn đề tâm linh quan trọng đối với họ - không chỉ trong quá trình điều trị, mà cả khi bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối. Khi người bệnh ung thư giai đoạn cuối nhận được sự hỗ trợ tâm linh từ đội ngũ y tế, họ có xu hướng lựa chọn chăm sóc giảm nhẹ và hạn chế các can thiệp y tế tích cực trong thời gian cuối đời.
Nguồn ảnh: https://operationselfreset.com/wp-content/uploads/2022/12/Spiritual-2.jpg
Tâm linh và tôn giáo có thể mang những ý nghĩa khác nhau.
Các thuật ngữ tâm linh và tôn giáo thường được sử dụng thay thế cho nhau, nhưng đối với nhiều người, hai khái niệm này mang những ý nghĩa khác nhau. Tôn giáo thường được hiểu là một hệ thống niềm tin và thực hành cụ thể, thường thuộc về một cộng đồng có tổ chức. Ngược lại, tâm linh có thể được hiểu là cảm giác bình an nội tại, mục đích sống cá nhân và sự kết nối của cá nhân với người khác, cũng như những niềm tin về ý nghĩa cuộc sống. Tâm linh có thể được tìm thấy và thể hiện thông qua một tôn giáo có tổ chức, hoặc thông qua những hình thức khác. Người bệnh có thể xem mình là người có đời sống tâm linh, tôn giáo, hoặc đồng thời là cả hai.
Bệnh tật nghiêm trọng, như ung thư, có thể gây ra khủng hoảng tâm linh
Các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư có thể khiến người bệnh hoặc người chăm sóc trong gia đình bắt đầu nghi ngờ về niềm tin hoặc giá trị tôn giáo của bản thân, từ đó dẫn đến nhiều khủng hoảng tâm linh. Một số nghiên cứu cho thấy người bệnh ung thư có thể cảm thấy như thể mình bị Thượng Đế trừng phạt, hoặc có thể mất niềm tin sau khi được chẩn đoán mắc bệnh. Một số người bệnh khác có thể chỉ trải qua cảm giác khủng hoảng tâm linh ở mức độ nhẹ khi đối mặt với căn bệnh này.
Bài viết này tập trung bàn về vấn đề tâm linh và tôn giáo ở người trưởng thành mắc ung thư.
Tâm linh và chất lượng cuộc sống
Sức khỏe tâm linh và tôn giáo có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống
Nguồn ảnh: https://www.ahu.edu/sites/default/files/styles/fc_1200x800/public/media/blog-hospital-chaplain-hero-2000x13332000x1333px.jpg?h=aae28c38&itok=10fScW4R
Hiện nay vẫn chưa có kết luận chính xác về mối quan hệ giữa tâm linh, tôn giáo và sức khỏe. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy rằng niềm tin và thực hành tâm linh hoặc tôn giáo có thể nuôi dưỡng một thái độ tinh thần tích cực, giúp người bệnh cảm thấy tốt hơn và nâng cao sức khỏe tinh thần cho cả người chăm sóc trong gia đình. Sức khỏe tâm linh và đời sống tôn giáo có thể góp phần cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống thông qua các khía cạnh sau:
- Giảm lo âu, trầm cảm, tức giận và khó chịu.
- Giảm cảm giác cô lập (cô đơn) và nguy cơ tự tử.
- Giảm lạm dụng rượu và chất gây nghiện.
- Giảm huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
- Giúp người bệnh thích nghi tốt hơn với tác động của ung thư và quá trình điều trị.
- Tăng khả năng tận hưởng cuộc sống trong suốt quá trình điều trị ung thư.
- Mang lại cảm giác trưởng thành về mặt nội tâm từ trải nghiệm sống chung với bệnh ung thư.
- Tăng cường những cảm xúc tích cực, như:
- Hy vọng và lạc quan.
- Không còn hối tiếc
- Hài lòng với cuộc sống.
- Cảm giác bình an nội tâm.
Sức khỏe tâm linh và đời sống tôn giáo cũng có thể giúp người bệnh kéo dài thời gian sống.
Khủng hoảng tâm linh cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Khủng hoảng tâm linh có thể khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn hơn trong việc đối mặt với ung thư và quá trình điều trị. Các chuyên gia y tế có thể khuyến nghị người bệnh gặp gỡ trao đổi với những vị lãnh đạo tâm linh hoặc tôn giáo có kinh nghiệm, nhằm giúp họ giải quyết các vấn đề tâm linh. Việc hỗ trợ đúng cách về mặt tâm linh này có thể giúp cải thiện sức khỏe, chất lượng cuộc sống, và khả năng đối phó với bệnh tật của người bệnh.
Đánh giá tâm linh
Đánh giá tâm linh có thể giúp bác sỹ hiểu được cách mà niềm tin tôn giáo hoặc tâm linh ảnh hưởng đến cách người bệnh khi đối mặt với ung thư.
Đánh giá tâm linh là một phương pháp hoặc công cụ mà bác sỹ sử dụng để hiểu vai trò của niềm tin tôn giáo và tâm linh trong cuộc sống của người bệnh. Điều này có thể giúp bác sỹ hiểu cách những niềm tin này ảnh hưởng đến phản ứng của người bệnh khi nhận chẩn đoán ung thư, cũng như các quyết định điều trị sau đó. Một số bác sỹ hoặc người chăm sóc có thể chờ đợi người bệnh chủ động đề cập đến các mối quan hệ tâm linh. Những người khác có thể sử dụng hình thức phỏng vấn hoặc bảng câu hỏi để đánh giá.
Đánh giá tâm linh giúp khám phá các niềm tin tôn giáo hoặc thực hành tâm linh của người bệnh.
Việc đánh giá tâm linh có thể bao gồm những câu hỏi về các nội dung sau:
- Tôn giáo người bệnh đang theo (nếu có).
- Các niềm tin hoặc triết lý sống.
- Những thực hành tâm linh hoặc nghi lễ tâm linh quan trọng.
- Việc sử dụng tôn giáo hoặc tâm linh như một nguồn sức mạnh tinh thần.
- Sự tham gia vào cộng đồng hỗ trợ về mặt tâm linh hoặc tôn giáo.
- Việc cầu nguyện hoặc thiền định.
- Mất niềm tin tôn giáo.
- Những xung đột giữa niềm tin tôn giáo hoặc tâm linh và điều trị ung thư.
- Những cách nhân viên y tế hoặc người chăm sóc có thể hỗ trợ nhu cầu tâm linh của người bệnh.
- Mối quan tâm về cái chết và cuộc sống sau khi chết.
- Kế hoạch cho giai đoạn cuối đời.
Nhân viên y tế có thể không hỏi hết tất cả những điều mà người bệnh cho là quan trọng. Vì vậy, người bệnh nên chủ động chia sẻ bất kỳ vấn đề nào liên quan đến tâm linh hoặc tôn giáo mà họ tin rằng có thể ảnh hưởng đến quá trình chăm sóc ung thư.
Đáp ứng nhu cầu tâm linh và tôn giáo của người bệnh
Để hỗ trợ người bệnh trong các nhu cầu tâm linh khi điều trị ung thư, nhân viên y tế nên lắng nghe mong muốn của người bệnh.
Tâm linh và tôn giáo là những khía cạnh rất riêng tư trong đời sống cá nhân. Người bệnh có quyền kỳ vọng rằng đội ngũ y bác sỹ và người chăm sóc sẽ tôn trọng niềm tin cũng như những quan ngại về tôn giáo và tâm linh của họ. Đối với nhiều người bệnh ung thư, tâm linh là điểm tựa để đối phó với bệnh tật. Đội ngũ y tế cần đảm bảo cung cấp đủ sự hỗ trợ - bao gồm thông tin về những cá nhân hoặc nhóm hỗ trợ có thể giúp đáp ứng nhu cầu tâm linh hoặc tôn giáo Những người bệnh nếu không muốn thảo luận về tâm linh trong quá trình điều trị cũng cần được tôn trọng quyết định đó.
Mặc dù bác sỹ và người chăm sóc có thể lắng nghe và phản hồi các mối quan ngại của người bệnh, họ không nhất thiết phải tham gia vào các nghi lễ tôn giáo hay thảo luận các tín ngưỡng cụ thể.
Vai trò của đội ngũ y tế trong việc hỗ trợ nhu cầu tâm linh.
Nhóm y tế có thể hỗ trợ nhu cầu tâm linh của người bệnh qua những hình thức sau:
- Đề xuất các mục tiêu và phương án chăm sóc phù hợp với quan điểm tâm linh và/ hoặc tôn giáo của người bệnh.
- Hỗ trợ việc người bệnh áp dụng các biện pháp ứng phó tâm linh trong suốt hành trình sống chung với bệnh tật.
- Khuyến khích người bệnh trò chuyện với các nhà lãnh đạo tôn giáo hoặc hướng dẫn tâm linh của họ.
- Giới thiệu người bệnh đến tuyên uý tại bệnh viện hoặc nhóm hỗ trợ chuyên về các vấn đề tâm linh trong thời gian điều trị bệnh.
- Giới thiệu người bệnh đến các liệu pháp khác đã được chứng minh có thể tăng cường sức khoẻ tâm linh: thiền, yoga, hoặc các hình thức nghệ thuật sáng tạo như viết, vẽ hoặc âm nhạc trị liệu.
Nguồn: Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ www.cancer.gov
Đường dẫn: https://www.cancer.gov/about-cancer/coping/day-to-day/faith-and-spirituality/spirituality-pdq
Biên dịch: Cử nhân điều dưỡng Nguyễn Thị Thanh Thủy – Khoa Nội Vú, Phụ khoa, Đầu cổ Theo yêu cầu, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Hiệu đính: Ths.Bs. Nguyễn Thanh Hằng – Phòng Hợp tác quốc tế và Nghiên cứu khoa học.
