CHẾ ĐỘ ĂN ĐẾM CARB

Những tên gọi khác của chế độ ăn này

Những tên gọi khác của chế độ ăn này là chế độ ăn đếm carbohydrate hay chế độ ăn ổn định carbohydrate.

Chế độ ăn đếm carb có thể giúp người bệnh ung thư như thế nào?

Chế độ ăn đếm carb giúp ích cho những người mức đường huyết dao động bất thường. Tình trạng này liên quan mật thiết với bệnh ung thư và một số loại thuốc được sử dụng để điều trị ung thư. Một mức đường huyết ổn định là cần thiết để có sức khỏe tốt. Nếu không được điều trị, mức đường huyết dao động bất thường có thể dẫn đến 2 bệnh là tiểu tháo đường và béo phì. Chế độ ăn đếm carb có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Nó cũng làm giảm các nguy cơ về sức khỏe ở người bệnh ung thư.

Các nguyên tắc cơ bản của chế độ ăn đếm carb là gì?

Việc tính lượng carb trong mỗi bữa ăn là trọng tâm của chế độ ăn này. Một chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp quý vị xác định số lượng tổng thể phù hợp đối với quý vị trong mỗi bữa ăn chính hoặc bữa ăn nhẹ.
Quý vị cần có khả năng xác định loại thức ăn nào cần được tính lượng carbohydrate và loại thức ăn nào không cần tính.
Quý vị cũng cần phải biết kích thước khẩu phần ăn cho các loại tinh bột, ngũ cốc và các loại carbohydrate khác để có khẩu phần thức ăn phù hợp cho mỗi bữa chính hoặc bữa phụ.

Những loại thực phẩm nào chứa carbohydrate?

Carb lành mạnh là giải pháp hoàn hảo cho sức khoẻ

Carbohydrate tự nhiên được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm ngũ cốc, các loại tinh bột, hoa quả, một số loại rau, đậu và các sản phẩm từ sữa. Chúng cũng được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn hoặc mua tại cửa hàng, bao gồm đồ ngọt và món tráng miệng.

Hàm lượng carb cho phép ở mỗi bữa ăn chính hoặc bữa ăn phụ trong chế độ ăn đếm carb là bao nhiêu?

Số lượng carb mà một người theo chế độ ăn đếm carb có thể ăn ở mỗi bữa chính hoặc bữa phụ là khác nhau. Một chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp quý vị xác định số lượng phù hợp cho bản thân. Nó dựa trên lượng calo ăn vào hàng ngày, hoạt động thể chất, lối sống của quý vị và việc quý vị có dùng các loại thuốc điều trị tiểu đường hay không.

Nhìn chung, một khẩu phần thực phẩm carbohydrate bao gồm khoảng 15g carbohydrate. Đối với người trưởng thành, chế độ ăn đếm carb bao gồm việc ăn từ 3 đến 5 khẩu phẩn carbohydrate (tương đương từ 45g đến 75g tổng lượng carbohydrate) ở mỗi bữa ăn chính và một hoặc hai khẩu phần carbohydrate (tương đương 15 đến 30 gram tổng lượng carbohydrate) ở mỗi bữa ăn phụ.

Trong một kế hoạch ăn lành mạnh đối với một số người theo chế độ ăn này, lượng carbohydrate cân bằng lý tưởng là:

Ít nhất 6 khẩu phần hoa quả và rau không chứa tinh bột.
Ít nhất 6 khẩu phần ngũ cốc, đậu và rau chứa tinh bột cùng với
Ít nhất 3 khẩu phần ngũ cốc nguyên hạt và ít nhất 2 khẩu phần sữa hoặc các chế phẩm sữa

Sử dụng bảng dưới đây làm hướng dẫn khẩu phần ăn.

NHÓM THỰC PHẨM

LƯỢNG TƯƠNG ĐƯƠNG VỚI MỘT KHẨU PHẦN CARBOHYDRATE

Tinh bột

1 lát bánh mỳ (tương đương 28g)

1 bánh tortilla đường kính 16 cm

¼ bánh bagel lớn (tương đương 28g)

2 vỏ bánh taco đường kính 13,5 cm

½ cái bánh hamburger hoặc bánh hot dog (tương đương 21g)

¾ cốc (tương đương 175 ml) ngũ cốc lạnh không đường

½ cốc (tương đương 125ml) ngũ cốc không đường được nấu chín

4 đến 6 cái bánh quy giòn nhỏ

⅓ bát mỳ ý hoặc cơm

21 g bánh mỳ xoắn, khoai tây chiên hoặc bánh tortilla chiên

3 cups popcorn

3 cốc bỏng ngô (1 cốc tương đương 250 ml)

Rau

½ bát đậu (chẳng hạn như đậu pinto, đậu đen hoặc đậu gà), hạt đậu Hà Lan, ngô, khoai lang, bí đao, hoặc khoai tây nghiền hoặc luộc

¼ củ khoai tây lớn nướng (tương đương 80g)

Hoa quả

¾ đến 1 cốc hoa quả tươi

½ cốc hoa quả đóng hộp hoặc đông lạnh

2 thìa canh trái cây khô (như việt quất, anh đào, nam việt quất, trái cây hỗn hợp hoặc nho khô)

17 quả nho nhỏ (tương đương 80g)

1 cốc dưa hấu hoặc các loại quả mọng.

½ cốc nước quả không đường.

Sữa

1 cốc sữa không đường hoặc ít đường.

1 cốc sữa đậu nành (có đường hoặc không đường)

2/3 cốc sữa chua uống không béo, có hương vị hoặc nguyên chất được làm với chất tạo ngọt không đường.

Đồ ngọt và đồ tráng miệng

Miếng bánh ga tô vuông kích thước 5cm2 chưa phủ kem.

2 chiếc bánh quy nhỏ (tổng cộng 20g)

½ cốc kem hoặc sữa chua đông đá

¼ cốc nước đá bào trái cây

1 thìa canh sirô, mứt, thạch, đường trắng hoặc mật ong.

2 thìa canh siro đường ngọt nhẹ.

Những loại thực phẩm nào cần tránh trong chế độ ăn đếm carb?

Cần tránh những loại carbohydrate không tốt cho sức khỏe. Chúng có thể cung cấp năng lượng nhưng có rất ít dưỡng chất.

Những loại cần tránh thường là những thực phẩm và đồ uống có thêm đường, bao gồm:

Nước ngọt có đường, nước hoa quả thêm đường , nước uống thể thao và nước uống tăng lực.
Các món tráng miệng có thành phần chính từ ngũ cốc như bánh ngọt, bánh quy và bánh rán.
Các món tráng miệng làm từ sữa và chế phẩm sữa như sữa chua có đường và sữa tươi có đường
Kẹo

Có những loại thuốc nào cần tránh trong khi áp dụng chế độ ăn đếm carb không?

Nếu quý vị đang dùng thuốc insulin, nhóm chăm sóc sẽ tính đến việc này khi giúp quý vị lập kế hoạch ăn uống. Hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng của mình nếu quý vị có mối lo ngại về bất kỳ thuốc nào mà quý vị đang sử dụng trong khi dùng chế độ ăn đếm carb.

Những lo ngại phổ biến của những người dùng chế độ ăn đếm carb là gì và cách giải quyết chúng như thế nào?

Lo ngại phổ biến nhất là việc khó để tính toán được lượng carb. Hãy thực hiện theo các gợi ý dưới đây để làm cho việc tính toán trở lên dễ dàng hơn:

Lên kế hoạch trước cho bữa ăn của quý vị để biết loại thực phẩm nào sẽ được tính vào lượng carb của mình.
Đối với món ăn có chứa carbs trộn lẫn với các nhóm thực phẩm khác, có một cách tốt để ước tính tổng lượng carb là dựa vào cốc đo (1 cốc tương đương 250 ml). Một cốc carb trộn lẫn với các loại thực phẩm khác được tính là một khẩu phần ăn carb.
Các đồ ăn đông lạnh có thể giúp quý vị không phải đo lường kích cỡ khẩu phần ăn. Tham khảo nhãn dinh dưỡng trên bao bì của đồ ăn để biết được thông tin về số lượng khẩu phần ăn và số gram carbohydrate trong mỗi khẩu phần.

Một vài lời khuyên cho người áp dụng chế độ ăn đếm carb

Sử dụng cốc đo và thìa để đo kích cỡ khẩu phần ăn.
Theo dõi lượng carb ăn vào của quý vị trong suốt một ngày. Quý vị có thể sử dụng bút và giấy, tạo ghi chú trên điện thoại hay thử dùng một ứng dụng theo dõi dinh dưỡng.
Đọc nhãn dinh dưỡng. Hãy biết cách tìm kiếm kích cỡ khẩu phần ăn và tổng số gram carbohydrate trong một khẩu phần ăn.
Tính 1 cốc rau sống hoặc ½ cốc rau loại không có tinh bột được nấu chín là không có khẩu phần carbohydrate hay “thực phẩm tự do”. Nếu quý vị ăn ba khẩu phần hoặc nhiều hơn của các thực phẩm tự do trong một bữa chính, hãy tính chúng như một khẩu phần carbohydrate.
Những thực phẩm có mức năng lượng ít hơn 20 calo trong một khẩu phần ăn có thể được tính là thực phẩm tự do.
Tính 1 cốc món hầm hoặc carb trộn với các nhóm thực phẩm khác như là 2 khẩu phần carbohydrate.

Lời khuyên cho những người chăm sóc giúp những người đang áp dụng chế độ ăn này

Gặp một chuyên gia dinh dưỡng để được giúp lập một kế hoạch ăn uống.
Cùng tham dự các lớp học về bệnh tiểu đường.
Biết được các dấu hiệu và triệu chứng của tăng đường huyết và hạ đường huyết và cách để điều trị các tình trạng đó.
Làm quen với cách đọc nhãn thành phần dinh dưỡng và kích cỡ khẩu phần ăn phổ biến của các loại thực phẩm.

Nguồn: Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering

Đường dẫn: https://www.mskcc.org/experience/patient-support/nutrition-cancer/diet-plans-cancer/carb-counting-diet

Biên dịch: CNĐD. Trần Văn Thọ, phòng Điều dưỡng

Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Thanh Hằng, phòng HTQT&NCKH