Mặc dù tỷ lệ mắc ung thư vú có xu hướng gia tăng theo thời gian nhưng tỷ lệ tử vong do bệnh ngày càng được cải thiện nhờ các thành tựu đạt được trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị, phát hiện bệnh càng sớm thì điều trị càng hiệu quả. Bệnh nhân ung thư vú được phát hiện bệnh ở giai đoạn I có hơn 90% cơ hội sống thêm 5 năm. Vậy làm thế nào để phát hiện bệnh ung thư vú ở giai đoạn sớm?
· Tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (từ 18 tuổi trở lên): nên tự khám vú thường xuyên.
· Phụ nữ trong độ tuổi 20- 30 nên khám chuyên khoa 3 năm/ lần, từ 40 tuổi trở lên nên khám chuyên khoa 1 năm/ lần.
· Phụ nữ trên 40 tuổi nên tầm soát ung thư vú bằng siêu âm tuyến vú hoặc chụp mamography 1 năm/ lần.
· Phụ nữ có yếu tố nguy cơ cao mắc ung thư vú nên siêu âm tuyến vú, chụp mamography và chụp cộng hưởng từ tuyến vú 1 năm/ lần. Yếu tố nguy cơ cao mắc ung thư vú bao gồm: tiền sử gia đình có người mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng, tiền sử có kinh sớm (trước 12 tuổi) mãn kinh muộn ( sau 55 tuổi), thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai hoặc hormon nội tiết estrogen thay thế, không sinh con hoặc sinh con muộn sau 30 tuổi, chế độ ăn nhiều chất béo, mỡ động vật, ít vận động, hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên…
Phụ nữ tự khám vú như thế nào? Các chị em khi đi tắm hoặc trước khi ngủ có thể tự khám vú theo hướng dẫn sau:
· Chuẩn bị 1 chiếc gương lớn, tự khám bằng cách quan sát vú trước gương với vai thẳng, hai tay chống nhẹ lên hông. Hãy quan sát và tìm kiếm các bất thường nếu có về màu sắc, hình dạng và sự bất đối xứng hai bên vú, ví dụ: da có bị lồi lõm hay có sần như vỏ cam ko, núm vú có chảy dịch hay bị tụt núm vú ko, có vị trí nào sưng đau gây bất đối xứng bên còn lại ko...
· Giơ hai tay quá đầu và tìm kiếm các dấu hiệu như trên.
· Dùng ngón cái và ngón trỏ nặn nhẹ đầu vú kiểm tra xem có chảy dịch ko, dịch màu gì...
· Tự khám vú trong tư thế nằm ngửa, tay phải khám vú trái và ngược lại tay trái khám vú phải. Chụm các ngón tay lại và dùng phần thẳng của các ngón tay để kiểm tra nhu mô vú. Luôn giữ các ngón tay thẳng và khép lại với nhau trong quá trình khám vú. Có thể chia vú thành 4 góc ¼ và khám lần lượt từng góc hoặc bắt đầu từ núm vú di chuyển tay thành các vòng tròn to dần theo hình xoáy trôn ốc đến hết vú. Nên ghi nhớ trình tự khám mà bản thân hay dùng để cảm nhận và phát hiện những thay đổi của nhu mô vú. Hãy đảm bảo che phủ toàn bộ vú từ trên xuống dưới, từ xương đòn đến đỉnh bụng, từ nách đến đường giữa.
· Khám vú ở tư thế đứng hoặc ngồi với các bước như trên.
Một số hình ảnh bất thường, chị em nên đến khám ở cơ sở y tế chuyên khoa ngay khi phát hiện.
Khám tầm soát ung thư vú gồm các bước: khám lâm sàng, siêu âm tuyến vú, chụp mamography tuyến vú, có thể chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ tuyến vú với các trường hợp nghi ngờ.
Khám lâm sàng tuyến vú gồm hỏi bệnh và thăm khám. Đầu tiên bác sĩ sẽ khai thác các yếu tố dịch tễ liên quan bệnh ung thư vú để tìm hiểu nguy cơ mắc bệnh. Sau đó bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám tuyến vú 2 bên, hạch nách 2 bên, hạch thượng đòn 2 bên.
Chụp mamography tuyến vú: đây là thủ thuật sử dụng tia X cường độ thấp chiếu vào nhu mô vú để thu lại hình ảnh tại tuyến vú. Chụp tuyến vú 2 bên, mỗi bên ít nhất 2 tư thế. Chụp mamography cho phép phát hiện các bất thường và các khối u vú ở giai đoạn sớm, ngay cả khi bệnh nhân chưa sờ thấy. Ưu điểm của chụp mamography tuyến vú là:
· Thời gian thực hiện nhanh, không xâm lấn, kết quả chính xác, chi phí hợp lý.
· Phát hiện các bất thường ở nhu mô vú và hố nách 2 bên
· Phát hiện dấu hiệu vi vôi hóa nhỏ ( dấu hiệu nghi ngờ ác tính) mà siêu âm có thể không đánh giá được.
· Có thể phát hiện những tổn thương kín đáo mà thăm khám lâm sàng không phát hiện được, các tổn thương trong lòng ống tuyến sữa, các vôi hóa rất nhỏ với độ nhạy là trên 90%.
Siêu âm tuyến vú- hạch nách có các ưu điểm như:
· Phương pháp dễ thực hiện, chi phí thấp, không xâm lấn, không gây hại cho bệnh nhân.
· Không tiếp xúc với tia X nên có thể dùng cho các bệnh nhân mang thai, bệnh nhân nhạy cảm với tia X, trẻ em đang tuổi dậy thì, những người có tuyến vú to, dày…
· Phương pháp có độ chính xác cao, có thể phát hiện những tổn thương nhỏ đường kính dưới 5 mm.
· Siêu âm có thể hỗ trợ định vị mũi kim trong sinh thiết kim to khối u vú.
Các trường hợp khám lâm sàng, siêu âm hay chụp mamography có nghi ngờ sẽ được làm tế bào học, mô bệnh học để chẩn đoán xác định
Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội là bệnh viện chuyên khoa hạng I, tuyến cuối trong điều trị ung thư của người dân trên khắp cả nước, là địa chỉ tin cậy để mọi người dân đến khám tầm soát các bệnh ung thư nói chung cũng như ung thư vú nói riêng. Không chỉ quy tụ đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, có nhiều năm kinh nghiệm trong khám và điều trị ung thư, trang thiết bị bệnh viện cũng được đầu tư bài bản và khép kín, bao gồm các thiết bị công nghệ cao đặc biệt như: Máy chụp mạch DSA, máy chụp cắt lớp vi tính CT 64, CT 128, máy chụp cộng hưởng từ MRI 1.5 Tesla, máy gia tốc tuyến tính Linac 6MV/IMRT, 6/15MV, máy xạ hình SPECT và máy chụp PET/CT… giúp quá trình tầm soát và điều trị ung thư được chính xác và đạt kết quả tối ưu nhất.
Bên cạnh đó, Bệnh viện cũng đang triển khai chương trình khám tầm soát ung thư sớm với các gói khám từ cơ bản đến nâng cao nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân ở các điều kiện kinh tế khác nhau.
Để tìm hiểu chi tiết các gói khám vui lòng truy cập: https://benhvienungbuouhanoi.vn/dich-vu-tam-soat-phat-hien-som-ung-thu/
Biên soạn: ThS.BS. Chu Thị Thu Huyền – Khoa Khám bệnh
Kiểm duyệt: TS.BS. Lê Thu Hà – Trưởng khoa Nội I
