Quy trình nội soi phế quản
Nguồn: https://www.cancer.org/cancer/diagnosis-staging/tests/endoscopy/bronchoscopy.html
Tại sao cần làm nội soi phế quản?
Có một vài lý do quý vị có thể cần nội soi phế quản:
Tìm hiểu nguyên nhân gây ra các vấn đề về phổi
Thủ thuật này có thể được thực hiện để tìm nguyên nhân gây ra các vấn đề ở đường dẫn khí trong phổi (chẳng hạn như khó thở hoặc ho ra máu).
Khi có tổn thương nghi ngờ là ung thư
Nội soi phế quản có thể được sử dụng để quan sát một vùng bất thường được phát hiện qua các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh (chẳng hạn như chụp X-quang ngực hoặc chụp CT).
Bất kỳ vùng bất thường nào ở đường thở được quan sát thấy qua ống nội soi phế quản đều có thể được sinh thiết để xác định xem có phải ung thư hay không. Việc này được thực hiện bằng cách đưa các dụng cụ dài và mảnh vào ống nội soi phế quản, chẳng hạn như kìm nhỏ, kim rỗng hoặc bàn chải để lấy mẫu. Bác sĩ cũng có thể lấy mẫu tế bào từ lớp niêm mạc của đường dẫn khí bằng cách bơm dung dịch nước muối sinh lý vô khuẩn qua ống nội soi để rửa đường thở, sau đó hút dịch này ra (thủ thuật này được gọi là rửa phế quản). Các mẫu sinh thiết sau đó sẽ được phân tích trong phòng thí nghiệm.
Sinh thiết tổn thương trong nội soi phế quản
Nguồn: https://www.cancer.org/cancer/diagnosis-staging/tests/endoscopy/bronchoscopy.html
Quan sát các hạch bạch huyết gần phổi
Nội soi phế quản có thể được thực hiện như một phần của nội soi siêu âm phế quản (endobronchial ultrasound – EBUS) để quan sát các hạch bạch huyết và các cấu trúc khác trong vùng giữa hai phổi.Trong kỹ thuật này, ống nội soi phế quản được gắn một thiết bị giống micro, gọi là đầu dò siêu âm ở đầu ống. Ống được đưa xuống đường thở và có thể điều chỉnh hướng để quan sát các hạch bạch huyết gần đó cũng như các cấu trúc khác.
Đầu dò phát ra sóng âm và thu lại các tiếng vang khi chúng dội lại từ các cấu trúc này; các tín hiệu âm thanh được chuyển thành hình ảnh hiển thị trên màn hình máy tính.Nếu phát hiện vùng nghi ngờ, chẳng hạn như hạch bạch huyết tăng kích thước, một kim rỗng có thể được đưa qua ống nội soi phế quản và hướng vào vùng này để lấy mẫu sinh thiết. (Thủ thuật này được gọi là sinh thiết kim nhỏ xuyên thành phế quản, hay TBNA).
Điều trị một số vấn đề về phổi
Nội soi phế quản có thể được sử dụng để điều trị tắc nghẽn đường thở hoặc một số vấn đề khác trong phổi.Ví dụ, một tia laser nhỏ gắn ở đầu ống nội soi phế quản có thể được dùng để đốt bỏ một phần khối u đang làm hẹp đường thở. Hoặc ống nội soi phế quản có thể được sử dụng để đặt một ống cứng, gọi là stent, vào trong đường thở để giúp giữ sự thông thoáng.
Nội soi phế quản được thực hiện như thế nào?
Đây là phần mô tả chung về những gì thường xảy ra trước, trong, và sau khi nội soi phế quản. Tuy nhiên, trải nghiệm của mỗi cá nhân có thể hơi khác, tùy thuộc vào lý do thực hiện thủ thuật, địa điểm tiến hành và tình trạng sức khỏe tổng thể của người được thực hiện thủ thuật. Cần bảo đảm rằng quý vị đã trao đổi với nhân viên y tế trước khi thực hiện xét nghiệm này để hiểu rõ điều gì sẽ xảy ra và đặt câu hỏi nếu có bất cứ điều gì chưa rõ.
Trước khi thực hiện thủ thuật
Hãy đảm bảo bác sĩ của quý vị biết về tất cả các loại thuốc quý vị đang dùng, bao gồm cả vitamin, thảo dược và thực phẩm bổ sung, cũng như nếu quý vị bị dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào.
Quý vị có thể được yêu cầu ngừng sử dụng thuốc chống đông máu (bao gồm aspirin) hoặc một số loại thuốc khác trong vài ngày trước khi làm thủ thuật. Quý vị cũng có thể được yêu cầu không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong ít nhất vài giờ trước khi thủ thuật diễn ra. Bác sĩ hoặc điều dưỡng sẽ đưa cho quý vị hướng dẫn cụ thể. Hãy chắc chắn làm theo và đặt câu hỏi nếu có điều gì quý vị chưa hiểu rõ.
Trong quá trình thực hiện thủ thuật
Nội soi phế quản thường có thể được thực hiện dưới dạng thủ thuật ngoại trú (quý vị không cần ở lại qua đêm tại bệnh viện).
Khi tiến hành thủ thuật, quý vị sẽ nằm ngửa trên giường hoặc bàn, hơi ngẩng đầu lên. Miệng (và có thể cả mũi) và cổ họng sẽ được xịt thuốc tê trước. Quý vị cũng có thể được tiêm thuốc qua đường tĩnh mạch để cảm thấy thư giãn. Ít gặp hơn, quý vị có thể được gây mê toàn thân để ngủ trong suốt quá trình.
Nếu quý vị tỉnh, việc đưa ống nội soi vào ban đầu có thể khiến quý vị ho, nhưng điều này sẽ dừng lại khi thuốc tê bắt đầu có tác dụng. Thủ thuật thường kéo dài khoảng 30 phút, nhưng có thể lâu hơn tùy thuộc vào những gì được thực hiện.
Sau thủ thuật, quý vị sẽ được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo không có biến chứng nào xảy ra. Nếu quý vị được dùng thuốc an thần, quý vị có thể sẽ không nhớ gì về quá trình thực hiện thủ thuật.
Miệng và họng của quý vị có thể sẽ bị tê trong vài giờ. Quý vị sẽ không được ăn hoặc uống cho đến khi hết tê. Khi hết tê, quý vị có thể bị đau họng, ho hoặc khàn giọng trong khoảng một ngày hoặc lâu hơn.
Vì sử dụng thuốc an thần để giúp quý vị cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình thực hiện thủ thuật nên rất có khả năng quý vị sẽ cần sắp xếp phương tiện và có người thân đưa về nhà sau khi thực hiện thủ thuật.
Bác sĩ hoặc điều dưỡng của quý vị sẽ đưa ra những hướng dẫn cụ thể về những gì quý vị có thể và không thể làm trong vài giờ sau khi thực hiện thủ thuật.
Nếu sinh thiết được thực hiện như một phần của thủ thuật, kết quả thường sẽ có sau vài ngày, mặc dù một số xét nghiệm trên mẫu sinh thiết có thể mất nhiều thời gian hơn. Sau thủ thuật, quý vị sẽ cần tái khám với bác sĩ để nhận kết quả.
Các biến chứng có thể xảy ra khi nội soi phế quản
Nội soi phế quản thường an toàn, nhưng có một số nguy cơ nhỏ:
- Chảy máu trong đường thở
- Viêm phổi (nhiễm trùng phổi)
- Xẹp một phần phổi (tràn khí màng phổi)
Bác sĩ của quý vị có thể yêu cầu chụp X-quang ngực sau khi nội soi phế quản để kiểm tra tràn khí màng phổi (hoặc các vấn đề khác về phổi). Một số vấn đề có thể tự biến mất, nhưng nếu chúng gây ra các triệu chứng (như khó thở) thì có thể cần được điều trị.
Bác sĩ hoặc điều dưỡng của quý vị sẽ đưa ra những hướng dẫn cụ thể về khi nào quý vị cần liên lạc với bác sĩ (với các vấn đề như đau ngực, khó thở, ho ra máu, hoặc sốt không thuyên giảm). Cần đảm bảo rằng quý vị hiểu rõ khi nào nên gọi điện.
Dịch từ: https://www.cancer.org/ - Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ
Đường dẫn: https://www.cancer.org/cancer/diagnosis-staging/tests/endoscopy/bronchoscopy.html
Biên dịch: BS. Đỗ Minh Ngọc, Khoa Nội soi- Thăm dò chức năng, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội
Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Thanh Hằng, Phòng HTQT-NCKH
