Ung thư di căn xương

Triệu chứng

Đôi khi, di căn xương không gây ra bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào.

Khi xuất hiện, các triệu chứng của di căn xương bao gồm:

Đau xương.
Gãy xương.
Nồng độ canxi trong máu cao, gọi là tăng canxi huyết. Tình trạng này có thể gây buồn nôn, nôn, táo bón và lú lẫn.

Di căn xương ở cột sống có thể gây ra:

Đau và cứng ở cổ hoặc lưng do chèn ép vào tủy sống.
Són tiểu, gọi là tiểu không tự chủ.
Cảm giác buồn tiểu đột ngột, gọi là tiểu gấp.
Không thể kiểm soát được việc đi đại tiện và són phân từ ruột, gọi là đại tiện không tự chủ.
Yếu tay và chân.

Hình 1. Tổn thương di căn xương cột sống chèn ép tủy sống (nguồn: https://www.spine-health.com/conditions/spinal-tumor/metastatic-spine-tumors)

Khi nào nên gặp bác sĩ

Nếu có các triệu chứng kéo dài khiến quý vị lo lắng, hãy đặt lịch hẹn với bác sĩ hoặc một chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác. Nếu quý vị đã từng điều trị ung thư, hãy thông báo cho nhóm chăm sóc biết về tiền sử bệnh và những băn khoăn của quý vị về các triệu chứng.

Nguyên nhân

Di căn xương xảy ra khi ung thư khởi phát ở một vị trí và lan tràn đến xương. Hiện chưa có lý giải rõ ràng tại sao một số loại ung thư lại di căn đến xương thay vì các vị trí di căn phổ biến khác, ví dụ như gan.

Các yếu tố nguy cơ

Một số loại ung thư có nguy cơ di căn xương cao hơn những loại khác. Các loại ung thư dễ di căn đến xương bao gồm:

Ung thư vú
Ung thư thận
Ung thư phổi
U lympho
Ung thư hắc tố
Bệnh đa u tủy xương
Ung thư tuyến tiền liệt
Ung thư tuyến giáp

Chẩn đoán

Để chẩn đoán di căn xương, bác sĩ có thể đề nghị quý vị thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh. Các xét nghiệm này bao gồm:

Chụp Xquang
Chụp xạ hình xương
Chụp cắt lớp vi tính (chụp CT)
Chụp cộng hưởng từ (chụp MRI)
Chụp cắt lớp phát xạ positron (chụp PET)

Để xác định chẩn đoán, bác sĩ có thể đề nghị sinh thiết để lấy mẫu mô xét nghiệm giải phẫu bệnh.

Hình 2. Máy xạ hình SPECT

Điều trị

Các phương pháp điều trị di căn xương phổ biến bao gồm điều trị nội khoa, xạ trị và phẫu thuật. Nhóm chăm sóc sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất với tình trạng của quý vị.

Các thuốc tái tạo xương

Thuốc tái tạo xương có thể giúp xương chắc khỏe và giảm đau do di căn xương, làm giảm nhu cầu sử dụng thuốc giảm đau mạnh. Thuốc tái tạo xương cũng góp phần hạn chế nguy cơ phát sinh tổn thương di căn xương mới.

Thuốc tái tạo xương được tiêm hoặc truyền tĩnh mạch mỗi vài tuần. Thuốc cũng có dạng viên, nhưng dạng bào chế này không hiệu quả đối với di căn xương.

Thuốc tái tạo xương có thể gây ra các biến chứng về thận và đau xương ngay sau truyền. Ngoài ra, thuốc cũng làm tăng nguy cơ mắc một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng gọi là hoại tử xương hàm.

Các dược chất phóng xạ

Dược chất phóng xạ là các loại thuốc chứa hàm lượng chất phóng xạ thấp, được truyền qua tĩnh mạch. Khi vào cơ thể, thuốc sẽ di chuyển đến khối u trong xương và phát ra bức xạ.

Đối với di căn xương, những loại thuốc này có thể giúp giảm đau. Dược chất phóng xạ nhắm đích vào xương có thể là một lựa chọn khi di căn xương đa ổ. Tác dụng phụ có thể bao gồm tổn thương tủy xương, dẫn đến giảm số lượng tế bào máu.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp điều trị ung thư bằng các loại thuốc mạnh. Nếu ung thư đã di căn đến nhiều xương, bác sĩ của quý vị có thể đề xuất sử dụng hóa trị.

Liệu pháp nội tiết

Liệu pháp nội tiết điều trị ung thư giúp ngăn chặn một số nội tiết tố nhất định trong cơ thể. Một số loại ung thư sử dụng nội tiết của cơ thể để phát triển. Đối với những ung thư này, các phương pháp điều trị ức chế nội tiết có thể giúp kiểm soát ung thư. Ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt thường nhạy cảm với phương pháp này.

Liệu pháp nội tiết bao gồm việc dùng thuốc làm giảm nồng độ nội tiết tố hoặc thuốc ngăn chặn tác động giữa nội tiết và tế bào ung thư. Một lựa chọn khác là phẫu thuật để loại bỏ các cơ quan sản xuất nội tiết tố mà tế bào ung thư sử dụng, bao gồm buồng trứng và tinh hoàn.

Các thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau có tác dụng kiểm soát cơn đau do di căn xương gây ra. Quý vị có thể dùng thuốc giảm đau không cần đơn hoặc thuốc giảm đau mạnh cần kê đơn. Bác sĩ cần thời gian để tìm ra loại thuốc giảm đau phù hợp nhất với quý vị. Nếu quý vị dùng thuốc giảm đau mà không kiểm soát được cơn đau, hãy thông báo với bác sĩ.

Liệu pháp nhắm trúng đích

Liệu pháp nhắm trúng đích trong điều trị ung thư là phương pháp sử dụng thuốc tấn công vào các chất đặc hiệu trong tế bào ung thư, ngăn chặn các chất này và có thể tiêu diệt tế bào ung thư.

Bác sĩ sẽ xét nghiệm xem tế bào ung thư của quý vị có hiệu quả với liệu pháp nhắm trúng đích hay không. Tác dụng phụ của liệu pháp này phụ thuộc vào loại thuốc điều trị của quý vị.

Xạ trị

Xạ trị có thể điều trị một hoặc một vài vị trí di căn xương. Tuy nhiên, phương pháp này thường không được sử dụng nếu có quá nhiều vị trí di căn. Xạ trị không thể tái tạo xương bị suy yếu do ung thư, nhưng có thể giúp giảm đau và kiểm soát sự phát triển của di căn xương.

Xạ trị xương có thể được tiến hành trong một hoặc nhiều lần điều trị trong nhiều ngày. Tác dụng phụ của xạ trị phụ thuộc vào vị trí và kích thước của tổn thương.

Phẫu thuật

Các phương pháp phẫu thuật có thể điều trị các xương có nguy cơ gãy hoặc sửa chữa xương đã gãy. Các phẫu thuật được áp dụng cho di căn xương bao gồm:

Phẫu thuật giúp xương ổn định hơn. Nếu xương có nguy cơ gãy do di căn xương, phẫu thuật viên có thể giúp xương ổn định hơn. Phương pháp này có thể sử dụng các tấm kim loại, ốc vít và thanh kim loại, được gọi là nẹp chỉnh hình.
Phẫu thuật bơm xi măng vào xương. Xi măng xương có thể giúp cố định những xương bị gãy mà không thể cố định bằng nẹp kim loại hoặc vít. Những xương này bao gồm xương chậu và xương cột sống.
Phẫu thuật sửa chữa xương gãy. Nếu di căn xương gây gãy xương, phẫu thuật viên có thể sẽ tiến hành sửa chữa xương. Phương pháp này có thể bao gồm sử dụng các tấm kim loại, ốc vít và đinh để cố định xương. Phẫu thuật thay khớp, ví dụ như thay khớp háng, có thể là một lựa chọn khác. Thông thường, bó bột cho xương bị gãy do di căn xương không có hiệu quả.

Phương pháp phá hủy khối u

Các phương pháp phá hủy khối u áp dụng trực tiếp lên các tế bào ung thư, bao gồm các phương pháp sử dụng nhiệt nóng hoặc lạnh để tiêu diệt tế bào ung thư. Liệu pháp này có thể giúp kiểm soát cơn đau do di căn xương. Đây có thể là một lựa chọn nếu quý vị có một hoặc hai vùng di căn xương mà các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Tác dụng phụ bao gồm tổn thương các cấu trúc lân cận, chẳng hạn như dây thần kinh, và tổn thương đến xương làm tăng nguy cơ gãy xương.

Vật lý trị liệu

Chuyên gia vật lý trị liệu có thể cùng quý vị lập kế hoạch giúp quý vị khỏe hơn và di chuyển tốt hơn. Họ có thể đề xuất các thiết bị hỗ trợ để giúp quý vị ứng phó với tình trạng hiện tại.

Ví dụ như nạng hoặc khung tập đi để giảm tải trọng lên xương khi di chuyển, gậy để cải thiện thăng bằng, hoặc nẹp để giữ cột sống ổn định. Chuyên gia vật lý trị liệu cũng có thể gợi ý các bài tập giúp duy trì sức mạnh và giảm đau

Hình 3. Bài tập vật lý trị liệu cho bệnh nhân di căn xương (Nguồn: https://www.premierboneandjoint.com/physical-therapy-services)

Cân nhắc chăm sóc giảm nhẹ

Nếu các liệu pháp điều trị ung thư không còn hiệu quả hoặc nếu quý vị không còn muốn tiếp tục điều trị, quý vị có thể tìm thấy sự thoải mái trong việc chăm sóc giảm nhẹ. Chăm sóc giảm nhẹ cung cấp sự hỗ trợ về y tế, tinh thần và tâm linh. Dịch vụ này tập trung vào việc giúp quý vị thoải mái và xoa dịu những đau đớn về thể chất và cảm xúc.

Chuẩn bị cho các buổi hẹn thăm khám

Nếu quý vị được chẩn đoán mắc di căn xương, bác sĩ của quý vị có thể giới thiệu quý vị đến một bác sĩ chuyên khoa, thường là bác sĩ điều trị ung thư.

Dưới đây là một số thông tin giúp quý vị chuẩn bị cho buổi thăm khám.

Hỏi về những điều cần kiêng trước thăm khám. Khi quý vị đặt lịch hẹn, hãy hỏi xem có bất cứ điều gì quý vị cần làm trước không, chẳng hạn như nhịn ăn uống.
Viết ra các triệu chứng của quý vị, bao gồm bất kỳ triệu chứng nào thậm chí không liên quan đến lý do thăm khám.
Ghi lại các thông tin cá nhân quan trọng, bao gồm tình trạng căng thẳng quá mức hoặc những thay đổi gần đây trong cuộc sống.
Lập danh sách tất cả các loại thuốc, vitamin và thực phẩm bổ sung quý vị đang dùng, bao gồm cả liều lượng.
Hãy cân nhắc đưa một người thân hoặc bạn bè đi cùng. Người đi cùng quý vị có thể giúp quý vị tiếp thu thông tin mà quý vị nhận được.
Viết ra các câu hỏi để hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị.