Dương vật là cơ quan sinh dục nam, có chức năng phóng tinh và đưa nước tiểu ra ngoài. Dương vật được cấu thành từ nhiều loại mô, như da, thần kinh, cơ, mạch máu. Bìu là túi da ở ngay dưới dương vật, có chức năng giữ tinh hoàn. Tinh hoàn là nơi sản xuất nội tiết tố sinh dục nam và tinh trùng.
Có nhiều loại ung thư dương vật khác nhau. Loại ung thư dương vật phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào vảy, bắt nguồn từ tế bào da của dương vật. Ung thư loại này thường khởi phát ở da quy đầu dương vật.
Chẩn đoán ung thư dương vật như thế nào?
Một số triệu chứng của ung thư dương vật bao gồm biến đổi da bề mặt dương vật, nổi u cục, vết loét không liền, và/hoặc sưng nề. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào, hãy đi khám ngay. Nam giới thường tỏ ra ngại khi phải đi khám bệnh nam khoa. Tuy nhiên, việc đi khám ngay lập tức chính là mấu chốt để điều trị hiệu quả. Các bác sỹ sẽ hỏi bệnh và thăm khám lâm sàng cho bệnh nhân.
Các xét nghiệm cần làm
Nếu các triệu chứng hướng tới ung thư dương vật, bác sỹ có thể chỉ định các xét nghiệm sau:
• Sinh thiết: Bác sỹ sẽ lấy một mảnh mô nhỏ nghi ngờ ung thư để làm xét nghiệm kiểm tra. Đây là tiêu chuẩn chẩn đoán xác định ung thư dương vật. Có nhiều phương pháp sinh thiết khác nhau, mỗi phương pháp lại có ưu nhược điểm riêng.
• Chụp cắt lớp vi tính: Đây là phương pháp sử dụng tia X để tạo ra những hình ảnh bên trong cơ thể bạn một cách chi tiết. Chụp cắt lớp vi tính giúp đánh giá mức độ xâm lấn lan tràn của ung thư.
• Chụp cộng hưởng từ: Chụp cộng hưởng từ giúp đánh giá khối u chi tiết hơn so với chụp cắt lớp vi tính. Các bác sỹ có thể sử dụng một số thuốc làm cho dương vật cương cứng để đánh giá kỹ hơn. Chụp cộng hưởng từ cũng có thể giúp tìm tổn thương ung thư ở các cơ quan bộ phận khác trong cơ thể.
• Siêu âm: Phương pháp này sử dụng sóng siêu âm để dựng hình, giúp đánh giá mức độ xâm lấn vào sâu trong dương vật của khối u. Ngoài ra, siêu âm cũng có thể đánh giá được di căn hạch trong ung thư dương vật.
Phân chia độ ung thư dương vật
Trong trường hợp tế bào ung thư được tìm thấy trên bệnh phẩm sinh thiết, các bác sỹ sẽ đánh giá độ mô học, từ đó giúp tiên lượng khả năng xâm lấn và phát triển của ung thư. Các tế bào ung thư được phân độ căn cứ vào mức độ tương đồng của chúng với các tế bào bình thường. Có 3 độ: 1, 2 và 3. Tế bào ung thư có độ mô học cao (3) có xu hướng phát triển nhanh hơn.
Chẩn đoán giai đoạn
Nếu bạn mắc phải ung thư dương vật, bác sỹ sẽ cần đánh giá mức độ xâm lấn lan tràn của ung thư. Quá trình này được gọi là chẩn đoán giai đoạn. Điều này là vô cùng quan trọng để đưa ra chiến lược điều trị phù hợp cho bệnh nhân.
Chẩn đoán giai đoạn được dựa trên mức độ xâm lấn của ung thư tại dương vật, tại các tổ chức lân cận và các cơ quan xa. Độ mô học cũng là một phần trong chẩn đoán giai đoạn ung thư dương vật.
Các giai đoạn được đánh số từ 0 đến 4. Giai đoạn 0 – giai đoạn sớm nhất – còn được gọi là ung thư biểu mô tại chỗ. Số càng nhỏ, ung thư xâm lấn càng ít. Con số lớn hơn, ví dụ như giai đoạn 4, có nghĩa rằng ung thư đã xâm lấn rộng. Bệnh nhân nên trao đổi với bác sỹ về giai đoạn bệnh của mình.
Các phương pháp điều trị
Việc lựa chọn kế hoạch điều trị phù hợp nhất dành cho người bệnh phụ thuộc vào:
- Loại và giai đoạn ung thư
- Khả năng đáp ứng của loại ung thư này với các phác đồ điều trị
- Tuổi
- Toàn trạng bệnh nhân
- Cảm nhận của bệnh nhân về các tác dụng phụ và các thay đổi dài hạn do điều trị
Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho hầu hết bệnh nhân ung thư dương vật. Có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau, được chỉ định tuỳ thuộc vào vị trí và kích thước khối u. Các bác sỹ có thể cắt u, cắt một phần hoặc toàn bộ dương vật. Đôi khi các bác sỹ cần phải vét hạch để đánh giá di căn hạch vùng. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng. Người bệnh nên được biết những thay đổi có thể xảy ra sau phẫu thuật về ngoại hình, cách đi tiểu, và/hoặc đời sống tình dục.
Mỗi phương pháp phẫu thuật đều có kèm theo các nguy cơ và tác dụng phụ. Hãy trao đổi với bác sỹ về các nguy cơ này. Nếu bạn có thắc mắc, hãy thông báo ngay cho bác sỹ chuyên khoa nam học để được tư vấn.
Xạ trị
Xạ trị là phương pháp sử dụng tia năng lượng cao (như tia X) để diệt tế bào ung thư. Nếu khối u nhỏ, đây có thể là phương pháp thay thế phẫu thuật. Đôi khi, các bác sỹ cũng có thể chỉ định xạ trị hạch vùng, hoặc điều trị triệu chứng trong ung thư tiến triển.
Tia xạ được chiếu vào dương vật và/hoặc hạch vùng từ một máy ở ngoài cơ thể. Đây gọi là xạ trị ngoài. Tia xạ cũng có thể được chiếu bằng một nguồn phóng xạ đặt trong hoặc ngay sát khối u. Đây gọi là xạ áp sát.
Nếu có chỉ định xạ trị, bệnh nhân cần trao đổi kỹ với bác sỹ về các tác dụng phụ có thể gặp phải. Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm
- Biến đổi da vùng xạ trị
- Tiểu buốt
- Sưng nề dương vật
- Để lại sẹo hoặc tổn thương có thể dẫn tới rối loạn tiểu tiện và xuất tinh
Hầu hết các tác dụng phụ sẽ hết sau khi kết thúc điều trị, số khác có thể kéo dài hơn. Hãy trao đổi với bác sỹ chuyên khoa để được tư vấn về các thay đổi cơ thể trong và sau điều trị.
Điều trị tại chỗ
Các phương pháp điều trị tại chỗ chỉ điều trị các điểm ung thư trên dương vật, do đó phần mô lành còn lại xung quanh sẽ không bị ảnh hưởng. Một trong số các phương pháp dưới đây có thể được dùng để điều trị ung thư dương vật chưa xâm lấn qua da:
- Tia laser có thể được dùng để đốt tế bào ung thư.
- Phẫu thuật lạnh là phương pháp sử dùng chất lỏng có nhiệt độ rất thấp để diệt tế bào ung thư.
- Hoá chất (xem ở dưới đây) có thể được đặt ngay trên da để diệt tế bào ung thư.
Điều trị hoá chất
Hoá trị – viết tắt của điều trị hoá chất – là phương pháp sử dụng thuốc để điều trị ung thư. Hoá chất có thể được bôi trên da như một loại kem để diệt tế bào ung thư. Phương pháp này thường được áp dụng trong vài tuần. Hoá trị cũng có thể được chỉ định để điều trị khối u lớn hoặc ung thư dương vật xâm lấn rộng. Trong các trường hợp trên, thuốc được đưa vào cơ thể qua một đường truyền tĩnh mạch, từ đó đi khắp cơ thể. Liệu trình điều trị hoá chất đường tĩnh mạch thường diễn ra theo chu kỳ, sau mỗi chu kỳ lại có một quãng nghỉ. Đa số trường hợp các bác sỹ sẽ phối hợp 2 hoặc nhiều hoá chất. Một liệu trình điều trị hoá chất thường kéo dài nhiều tháng.
Tác dụng phụ của hoá trị
Hoá chất bôi trên dương vật có thể khiến cho da bề mặt sưng đỏ. Tổn thương da sẽ phục hồi theo thời gian. Hoá trị đường tĩnh mạch có thể khiến cho người bệnh rất mệt, đau bụng, hay rụng tóc. Các tác dụng phụ trên cũng sẽ hết sau điều trị. Hầu hết các tác dụng phụ của hoá trị đều có thể điều trị được.
Các thử nghiệm lâm sàng
Thử nghiệm lâm sàng là một cách để tiếp cận với các phương pháp điều trị mới nhất. Đây cũng là các tốt nhất để các bác sỹ tìm ra phương pháp điều trị ung thư tốt hơn. Nếu bác sỹ có thể tìm được một thử nghiệm lâm sàng phù hợp, bạn có thể lựa chọn tham gia nếu muốn. Bạn cũng hoàn toàn có thể ngừng tham gia nghiên cứu bất kỳ lúc nào.
Các phương pháp điều trị không chính thống
Bạn có thể nghe nói tới các phương pháp điều trị ung thư khác so với các phương pháp điều trị thường quy. Các phương pháp này bao gồm vitamin, thảo dược, ăn kiêng, và các phương pháp khác.
Một số phương pháp kể trên được cho là có lợi, tuy nhiên hầu hết đều chưa được kiểm chứng. Một số phương pháp hoàn toàn không có hiệu quả, số khác thậm chí còn gây hại. Hãy trao đổi kỹ với bác sỹ về các phương pháp điều trị mà bạn có ý định sử dụng, dù cho đó là vitamin, chế độ ăn kiêng, hay bất kỳ phương pháp nào khác.
Các thông tin người bệnh nên hỏi bác sỹ
- Phương pháp điều trị tối ưu dành cho tôi là gì?
- Mục tiêu điều trị là gì? Liệu bệnh ung thư của tôi có thể khỏi hoàn toàn hay không?
- Ca phẫu thuật được thực hiện như thế nào? Liệu nó có gây thay đổi ngoại hình và chức năng sinh lý của tôi không?
- Tôi có cần điều trị thêm gì nữa không?
- Các phương pháp điều trị này được thực hiện như thế nào?
- Mục tiêu của các phương pháp này là gì?
- Các phương pháp này có tác dụng phụ gì không?
- Tôi có thể giảm nhẹ các tác dụng phụ này như thế nào?
- Liệu tôi có thể có con được nữa hay không?
- Đời sống tình dục của tôi có bị ảnh hưởng xấu không?
- Liệu có thử nghiệm lâm sàng nào phù hợp cho tôi không?
- Bạn bè tôi có kể về các loại vitamin và chế độ ăn kiêng? Các phương pháp này có an toàn không?
- Tôi cần bắt đầu điều trị khi nào?
- Tôi cần làm gì để chuẩn bị cho liệu trình điều trị?
- Tôi có thể làm gì để nâng cao hiệu quả điều trị không?
- Bước tiếp theo là gì?
Theo dõi sau điều trị
Nhiều năm sau điều trị, bệnh nhân vẫn cần phải đi khám định kỳ. Trong giai đoạn đầu, bệnh nhân sẽ khám sau vài tháng. Sau đó, tần suất khám lại sẽ thưa hơn, tuỳ theo mức độ đáp ứng điều trị. Hãy nhớ đi khám đầy đủ đúng hẹn! Các bác sỹ sẽ hỏi bệnh, khám lâm sàng, và chỉ định xét nghiệm để kiểm tra ung thư có tái phát hay không.
Nguồn: Dịch từ https://www.cancer.org/ - Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ
Đường dẫn: https://www.cancer.org/cancer/penile-cancer/if-you-have-penile-cancer.html
Biên dịch: BS. Phạm Quang Huy, Khoa Ngoại Vú - Phụ khoa
Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Thanh Hằng, Phòng HTQT-NCKH
