VAI TRÒ CỦA CÁC BIỆN PHÁP TIÊU HỦY TẠI CHỖ KHỐI U GAN TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH UNG THƯ BIỂU MÔ TẾ BÀO GAN

Ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG - Hepatocellular Carcinoma - HCC) là ung thư gan nguyên phát, xuất phát từ tế bào gan, là loại tổn thương thường gặp nhất, chiếm khoảng 90% trong các loại ung thư tại gan. Theo Globocan 2020, tại Việt Nam, ung thư gan đứng hàng thứ nhất kể cả về tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong. Mỗi năm có khoảng 26416 ca mới mắc (chiếm 14,5%) và 25272 ca tử vong (chiếm 20,6%); đứng vị trí số 1 trong số các ung thư thường gặp ở nam; đứng vị trí thứ 5 trong số các ung thư thường gặp ở nữ giới. UTBMTBG giai đoạn sớm thường không có triệu chứng lâm sàng đặc hiệu, bệnh được phát hiện chủ yếu khi người bệnh đi khám sức khoẻ định kỳ. Khi bệnh đã có biểu hiện lâm sàng như gầy sút cân, chán ăn, mệt mỏi, đau hạ sườn phải, vàng da, chướng bụng thì thường bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Tỉ lệ mắc mới và tử vong của các loại ung thư tại Việt Nam (Theo Globocan 2020)

Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị UTBMTBG: phẫu thuật, xạ trị, các phương pháp điện quang can thiệp, điều trị toàn thân (thuốc đích, miễn dịch) và điều trị triệu chứng, hỗ trợ. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp tùy thuộc và giai đoạn bệnh, thể trạng của từng bệnh nhân (cá thể hóa điều trị).

Các phương pháp điều trị UTBMTBG (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6920285/)

Trong bài viết hôm nay chúng tôi xin đề cập đến phương pháp Tiêu hủy tại chỗ khối u gan trong điều trị UTBMTBG (Locoablative Therapy).

Tiêu hủy tại chỗ khối u gan là phương pháp thay thế cho phẫu thuật đối với những u kích thước nhỏ (dưới 3 khối và kích thước <3cm; hoặc 1 u kích thước < 5cm; những trường hợp> 5cm thì cần được hội chẩn), với ưu điểm là bảo tồn nhu mô gan, tỉ lệ biến chứng và tử vong thấp hơn so với cắt gan. Các phương pháp chính bao gồm: sử dụng hóa chất (tiêm cồn khối u gan qua da - PEA) và sử dụng năng lượng. Trong loại sử dụng năng lượng được chia thành sử dụng nhiệt (đốt sóng cao tần – RFA, vi sóng – MWA, điều trị áp lạnh – Cryoablation) và không sử dụng nhiệt (xung điện trường không thể đảo ngược – IRE, liệu pháp lase, liệu pháp siêu âm).

Tại Việt Nam các phương pháp Tiêu hủy tại chỗ trong điều trị UTBMTBG được sử dụng chủ yếu là tiêm cồn khối u gan qua da (PEA), đốt sóng cao tần (RFA) và vi sóng (MWA).

Tiềm cồn khối u gan qua da (PEA) là liệu pháp điều trị cục bộ đầu tiên được sử dụng lâm sàng trong điều trị UTBMTBG giai đoạn đầu. Trong kỹ thuật này, một hoặc nhiều kim được đưa qua da vào khối u dưới sự hướng dẫn của chẩn đoán hình ảnh. Ethanol tuyệt đối được tiêm vào khối u, với thể tích từ 1ml đến 10ml, tùy thuộc và kích thước khối u. Ethanol gây độc tế bào và khi xâm nhập và vi tuần hoàn khối u sẽ gây hoại tử đông máu, vón cục tiểu cầu và huyết khối mạch máu nhỏ gây thiếu máu cục bộ. Để đạt được hiệu quả điều trị hoại tử hoàn toàn khối u, PEA cần được thực hiện nhiều đợt và thời gian kéo dài trong nhiều tuần. Hiện nay PEA ít được sử dụng, chỉ được chỉ định khi các phương pháp đốt u không được sử dụng (vì lý do chuyên môn), và nếu được sử dụng thì chủ yếu với khối u