1. Hạn chế của các phương pháp sàng lọc truyền thống
Hiện nay, siêu âm và xét nghiệm Alpha-fetoprotein (AFP) là những phương pháp được sử dụng rộng rãi để theo dõi các bệnh nhân mắc bệnh gan mãn tính. Tuy nhiên, các phương pháp này vẫn còn tồn tại một số hạn chế:
- Siêu âm: Hiệu quả của siêu âm phụ thuộc vào người thực hiện và có thể giảm đi ở những bệnh nhân thừa cân hoặc béo phì.
- AFP: Mặc dù được sử dụng phổ biến, AFP có độ nhạy dao động từ 39% đến 65% và độ đặc hiệu từ 76% đến 94% trong chẩn đoán HCC. Thêm vào đó, AFP cũng có thể tăng ở một số loại ung thư khác như ung thư tinh hoàn, phôi thai hoặc ung thư dạ dày.
Vì những lý do trên, các dấu ấn sinh học bổ sung là rất cần thiết để tối ưu hóa quá trình chẩn đoán sớm HCC.
Henry L Y Chan et al. JGH Open: An open access journal of gastroenterology and hepatology 2022;6 292–300
2. PIVKA-II: Dấu ấn sinh học đầy triển vọng
PIVKA-II là một dạng prothrombin bất thường được sản xuất khi hoạt động của enzyme carboxylase phụ thuộc vitamin K trong gan bị ức chế do thiếu vitamin K hoặc do sự hiện diện của các chất đối vận vitamin K. PIVKA-II được xác định là một dấu ấn sinh học tiềm năng, hữu ích trong việc theo dõi, chẩn đoán và quản lý HCC.
Nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra PIVKA-II có hiệu quả chẩn đoán tốt hơn AFP trong việc phân biệt HCC với các bệnh gan không phải HCC. Một nghiên cứu khác cho thấy PIVKA-II vượt trội hơn AFP và AFP-L3% trong việc phân biệt ung thư gan nguyên phát với xơ gan, đạt độ nhạy 86% và độ đặc hiệu 93%.
3. Lợi ích vượt trội khi kết hợp PIVKA-II và AFP
Sự kết hợp giữa PIVKA-II và AFP đã được chứng minh là có thể cải thiện đáng kể hiệu quả chẩn đoán. Tại Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, chúng tôi sử dụng phương pháp kết hợp này để mang lại kết quả tối ưu nhất cho người bệnh:
- Tăng độ nhạy phát hiện HCC giai đoạn sớm: Khi sử dụng riêng lẻ, xét nghiệm AFP có độ nhạy là 36,4% và xét nghiệm PIVKA-II có độ nhạy là 87% trong phát hiện HCC giai đoạn sớm. Khi kết hợp cả hai, độ nhạy tăng lên tới 87%, cao hơn đáng kể so với chỉ dùng siêu âm (45%) hoặc siêu âm kết hợp AFP (63%).
- Độ chính xác cao: Phối hợp AFP và PIVKA-II giúp cải thiện đáng kể độ chính xác trong việc chẩn đoán HCC ở cả giai đoạn sớm và muộn.
4. PIVKA-II: Hơn cả một công cụ chẩn đoán
Không chỉ dừng lại ở việc chẩn đoán, PIVKA-II còn là một yếu tố tiên lượng độc lập cho sự hiện diện của HCC. Nó cũng giúp phân biệt các tổn thương tân sinh (ung thư) và không phải tân sinh ở những bệnh nhân xơ gan có nốt gan nghi ngờ trên siêu âm.
Với những ưu điểm vượt trội trên, xét nghiệm PIVKA-II tại Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội là một công cụ đắc lực, giúp các bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và kịp thời, từ đó xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả nhất cho bệnh nhân.
BSCKII. Phan Thị Minh Hồng - Trưởng khoa Xét nghiệm, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
