Chỉ định sinh thiết:
Đối với các u:
- U gan:
- Xác định tính chất và mức độ của bệnh
- Phân biệt lành tính hoặc ác tính từ tổn thương khu trú ở gan.
- Phân giai đoạn của bệnh ác tính.
- U thận: Những tổn thương đặc ở thận, bao gồm:
- Trên một người bệnh có tổn thương ác tính ngoài thận, sinh thiết để xác định tổn thương nguyên phát ở thận hoặc di căn tới thận.
- Nghi ngờ nguyên nhân do nhiễm trùng.
- Những người bệnh có nguy cơ phẫu thuật, sinh thiết là cần thiết để loại trừ những u mạch cơ mỡ mạch nghèo mỡ, đặc biệt là những khối u nhỏ, có khả năng lành tính cao.
- U phổi: Các tổn thương phổi, màng phổi và trung thất cần xác định chẩn đoán, nghi tổn thương u, viêm, lao,…
- U trung thất: Các tổn thương trung thất cần xác định chẩn đoán, nghi tổn thương u, viêm, lao…
Cách thực hiện
- Gây tê tại vị trí chọc bằng Lidocain.
- Dùng dao phẫu thuật tạo một lỗ nhỏ trên da, dưới da đến lớp cơ tại vị trí đã đánh dấu.
- Chọc kim đồng trục vào khối u dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CLVT, cho người bệnh hít thở sâu, tạm ngưng thở, điều chỉnh kim theo hướng vào khối u Khi kim vào đúng vị trí u, tiến hành rút phần lõi kim.
- Luồn dụng cụ cắt vào, tiến hành cắt mảnh bệnh phẩm.
- Sau khi lấy đủ số mẫu cần thiết, tiến hành rút kim đồng trục, băng ép tại chỗ.
- Kiểm tra lại bằng siêu âm hoặc cắt lớp vi tính.
- Cột mô sinh thiết được cho vào lọ chứa dung dịch formalin, đánh giá độ vỡ của tổ chức sinh thiết
- Gửi bệnh phẩm đến phòng xét nghiệm.
Các rủi ro và biến chứng có thể gặp
Dù là phương pháp ít xâm lấn, sinh thiết kim dưới hướng dẫn hình ảnh vẫn có thể có biến chứng, bao gồm:
- Chảy máu tại nơi lấy mẫu
- Đau hoặc khó chịu sau thủ thuật
- Nhiễm trùng (hiếm)
- Tràn máu, tràn khí màng phổi
- Tổn thương các cấu trúc lân cận nếu đi kim sai hướng (ví dụ mạch máu, đường hô hấp, đường mật, ruột…)
- Tử vong
Ưu điểm nổi bật
- Giúp chẩn đoán chính xác mà không cần mổ mở
- Ít đau, hồi phục nhanh
- Có thể lấy mẫu mô cho xét nghiệm hiện đại (hóa mô miễn dịch, phân tử) nếu cần
- An toàn nếu thực hiện trong môi trường có bác sĩ chuyên môn và trang thiết bị đầy đủ
Sinh thiết kim dưới hướng dẫn siêu âm và CT là một phương pháp rất quan trọng trong chẩn đoán khối u gan, thận, phổi và trung thất. Phương pháp này cân bằng giữa độ chính xác cao và mức độ xâm lấn thấp, giúp người bệnh tránh được phẫu thuật mở không cần thiết, giảm đau, giảm biến dạng và chi phí điều trị.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, cần:
- Cơ sở y tế có kinh nghiệm: bác sĩ chuyên môn, trang thiết bị hình ảnh hiện đại
- Thực hiện đúng quy trình chuẩn: chuẩn bị, hướng dẫn hình ảnh tốt, lấy mẫu đầy đủ
- Bệnh nhân hợp tác và được theo dõi sau thủ thuật để phát hiện kịp thời biến chứng
Viết bài: Ths.BSNT. Bùi Trung Nghĩa - Khoa Chẩn đoán hình ảnh
Duyệt bài: BS.CKII. Nguyễn Đình Hướng - Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh
